اولین استحمام نوزاد
هیچ نیازی نیست که بلافاصله بعد از زایمان نوزاد را حمام کرد، زیرا ورنیکس (ماده خمیری شکل و کرم رنگی که پوست بدن نوزاد را در هنگام تولد پوشانده است) جنینی نباید از بدن نوزاد پاک شود. ورنیکس برای نوزاد خطری ندارد و بعد از چند روز به طور خود به خود از بین خواهد رفت. ورنیکس باکتری ها را از بین می‌برد و پوست نوزاد را در برابر باکتری ها محافظت میکند. نوزاد معمولاً در زمان ترخیص شستشو داده می‌شوند.تنها دلیل اینکه بعد از زایمان، نوزاد باید حمام شود، این است که خون و مدفوع بدن نوزاد پاک شود. استحمام میتواند بوسیله پنبه تمیز و آب گرم صورت گیرد، می‌توان نوزاد را با یک صابون یا شامپوی مخصوص بچه شستشو کرد، ولی بعد از استحمام باید بدن نوزاد (بخصوص سر نوزاد) خشک شود و حوله خیس کنار گذاشته شود.
مرحله اول حمام کردن نوزاد
زمان حمام کردن اهمیت دارد. نوزاد شما نیازی به حمام کردن روزانه و حتی هفتگی ندارد.نوزادان معمولا پوست خشکی دارند و اصلا عرق نمی کنند. به همین دلیل هم اگر شما به صورت روزانه لباس های او را عوض کنید و دست و صورت نوزاد را با دستمالی مرطوب، نرم و نخی پاکیزه نگه دارید، به طور حتم نیاز به حمام کردن را در او به تعویق خواهید انداخت.
نکته دیگر اینجاست که زمان گرسنگی و خستگی اصلا زمان مناسبی برای حمام کردن نوزاد نیست، یعنی نوزاد شما باید قبل از استحمام، هم سیر باشد و هم خواب خوبی کرده باشد تا در طول حمام کردن مدام گریه نکند و استرس بیش از حد به شما ندهد.بهترین زمان برای حمام کردن نوزادان، حدود ۱ تا ۲ ساعت قبل از خواب شبانه یا عصر گاهی آنهاست تا نوزاد بتواند علاوه بر لذت بردن از حمام، خواب آرام و خوبی را هم تجربه کند.
مرحله دوم حمام کردن نوزاد
محل حمام کردن مهم است. نوزادان معمولا تا ۳-۲ ماه ابتدایی پس از تولد، پوست نرم و نازکی دارند و با خیس شدن پوستشان به سادگی حالت لغزندگی از دست پیدا می کنند.به همین دلیل است که برخی مادران جوان فکر می کنند امکان لیز خوردن نوزاد در طول استحمام و آسیب دیدگی او وجود دارد.
برای از بین بردن این آسیب احتمالی، شما باید محل مناسبی برای حمام کردن نوزاد خودتان در نظر بگیرید. این محل می تواند یک وان کوچک مخصوص کودک باشد که کاملا روی سطح صاف زمین قرار گرفته و اصلا امکان لیز خوردن یا لغزیدن وان وجود ندارد.اگر شما در طول استحمام نوزاد روی صندلی پایه دار کوچکی بنشینید تا تسلط کافی به نوزاد درون وان داشته باشید، به طور حتم احتمال لیز خوردن شیر خوار خودتان را به صفر خواهید رساند.
مرحله سوم حمام کردن نوزاد
آماده سازی وسایل است. نوزاد شما در طول استحمام به تمرکز و توجه تان نیاز دارد.از این رو، برای اینکه بتوانید تمرکز خود را روی استحمام نوزاد قرار دهید و فکرتان مشغول کارهای دیگر نشود، باید پیش از شروع استحمام تمامی وسایل مورد نیاز را آماده کنید.به عبارت ساده تر، شما باید لیف، شامپوی سر و شامپوی بدن را دور وان نوزاد بچینید، حوله او را در نزدیک ترین حالت نسبت به خودتان روی یک صندلی و داخل حمام قرار دهید، دمای اتاق را روی حدود ۲۴ درجه سانتی گراد تنظیم کنید، داخل اتاق یک عدد پارچه نخی و نرم روی تخت نوزاد بگذارید، لباس های تمیز او را آماده کنید، یک پوشک کنار لباس ها قرار دهید و حتما پارچه نخی و تمیزی را هم داخل وان کودک بیندازید.پوشاندن کف و دیواره های وان حمام نوزاد، از لیز خوردن او داخل وان پیشگیری می کند.به خاطر داشته باشید باید تمام وسایل مراقبت از پوست مانند انواع لوسیون ها و مرطوب کننده ها را هم برای پیشگیری از ابتلا به خشکی پوست و اگزما کنار تخت نوزادتان پیش از استحمام.
مرحله چهارم حمام کردن نوزاد
آماده سازی محیط حمام مهم است. دمای ایده آل حمام برای استحمام نوزاد، باید دمایی نزدیک به دمای بدن او باشد.از این رو، بهترین زمان برای حمام کردن نوزادان، حدود ۱ تا ۲ ساعت قبل از خواب شبانه یا عصرگاهی آنهاست تا نوزاد بتواند علاوه بر لذت بردن از حمام، خواب آرام و خوبی را هم تجربه کند.باید پیش از ورود نوزاد به حمام، دمای محیط آنجا را به حدود ۳۷ تا ۳۸ درجه سانتی گراد برسانید. قبل از قرار دادن نوزاد داخل وان آب، دست خود را داخل آب کنید تا مطمئن شوید که آب وان بیش از اندازه گرم یا سرد نیست.شما برای استحمام نوزادتان به آب زیادی نیاز ندارید و اگر وان او دارای حدود ۵ سانتی متر آب ولرم هم باشد، می توان نوزاد را استحمام کرد.
مرحله پنجم حمام کردن نوزاد
شستن صورت نوزاد اولویت دارد. قبل از قرار دادن نوزاد داخل وان، ابتدا او را روی زانوهای خود بخوابانید و با یک لیف نخی و بسیار نرم که با آب ولرم مرطوب شده، صورت، دور چشم ها، دور گوش ها، دور دهان، زیر چانه و پشت گوش های او را پاک کنید.از فرو بردن دستمال در گوش، چشم یا بینی نوزاد خودداری کنید.
مرحله ششم حمام کردن نوزاد
در شستن سر نوزاد دقت کنید. پس از اتمام استحمام نوزاد، او را در حوله ای نرم و نخی بپیچید و مجددا روی زانوی خود بخوابانید. زیر گردن نوزاد را با دست چپ بگیرید و سر او را کمی از زانوها فاصله بدهید.حالا مخلوطی از آب و شامپوی مخصوص کودکان که از قبل آماده کرده اید را به آرامی با کف دست خودتان روی موهای نوزاد ماساژ بدهید. سپس دستتان را در آب تمیز فرو کنید و به آرامی روی موهای نوزاد، از پیشانی به سمت عقب، آب بریزید تا شامپو از سرش پاک شود.نیاز به استفاده از کف فراوان برای شستن موهای نوزادان وجود ندارد. حواستان باشد در طول آب کشی سر نوزاد، آب درون گوشهای او وارد نشود.
مرحله هفتم حمام کردن نوزاد
شستن بدن نوزاد نیازمند کمی صبر و حوصله می باشد. سعی کنید نوزاد را در حالتی داخل آب وان قرار دهید که سر او کاملا بیرون از آب بماند. با کمک لیفی نرم و نخی، تن و بدن نوزاد را به آرامی ماساژ دهید.لیف باید آغشته به آب ولرم و مقدار بسیار کمی شامپو بدن مخصوص نوزادان باشد. از ساییدن پوست نوزادان خودداری و حرکات دست را به مالش سطحی پوست نوزاد محدود کنید.در طول شستن پوست نوزادان، هیچ قسمتی از بدنشان را فشار ندهید.
مرحله هشتم حمام کردن نوزاد
در شستن ناحیه تناسلی نوزاد دقت کنید. برای شستن دستگاه تناسلی نوزاد، از لیف نرم و نخی جداگانه ای استفاده کنید.هنگام شستشوی این قسمت، از شامپو بدن کمک نگیرید و تنها به استفاده از آب ولرم اکتفا کنید. در غیر این صورت، امکان خشک شدن و پوسته ریزی قسمت های تناسلی پوست نوزاد وجود خواهد داشت.
مرحله نهم حمام کردن نوزاد
خشک کردن نوزاد، آخرین مرحله است. پس از پایان استحمام، حوله گرمی که از ابتدای حمام کردن داخل محیط گرم حمام وجود داشته را دور نوزاد بپیچید. کلاه حوله نوزاد را روی سر او بگذارید و نوزاد را با همان حوله روی تختش قرار دهید.حالا با گذاشتن و برداشتن حوله روی پوست نوزاد سعی کنید او را خشک کنید. از ساییدن حوله به پوست کودک خود بپرهیزید تا پوست او خشک و زخمی نشود. بعد از خشک شدن پوست نوزاد، ابتدا او را با کمک لوسیون های مرطوب کننده کمی ماساژ بدهید و در نهایت پوشک و لباس هایش را بپوشانید.
در جدول زیر مهم ترین دلایل بروز کم شنوایی مادرزادی آورده شده است.
