مواردی که باید به سرعت در نخستین معاینه نوزاد بعد از تولد مورد توجه قرار گیرد

مواردی که باید به سرعت در نخستین معاینه نوزاد بعد از تولد مورد توجه قرار گیرد

• سیانوز (کبودی) لب‌ها و پوست
• هرگونه مشکل تنفسی
• مقعد مسدود
• استفراغ مداوم
• علائمی مانند؛ انقباضات سریع عضلانی، تشنج، سفتی گردن، برآمدگی ملاج قدامی (fontanel) و عدم ثبات درجه حرارت بدن.
• هرگونه آنومالی مادرزادی

 

مراقبت‌های پس از ترخیص

اگر تا این زمان هنوز در انتخاب یک پزشک اطفال موفق نبوده‌اید، بهتر است هرچه زودتر یک پزشک مناسب پیدا کنید و به مراقبت‌های بعدی کودکتان توجه لازم را داشته باشید. در طول این مراقبت‌ها، کودکتان معاینه می‌شود و تحت بررسی‌هایی کلی قرار می‌گیرد. برخی از این معاینات و بررسی‌ها شامل موارد زیر است:

• معاینۀ کامل نوزاد
• اندازه‌گیری وزن، قد و دور سر نوزاد
• ارزیابی کاهش وزن
• بررسی وضعیت تغذیۀ نوزاد و تعداد دفعات تغذیه
• بررسی بی‌اشتهایی، اسهال یا استفراغ در نوزاد
• بررسی دفع ادرار و مدفوع نوزاد
• ارزیابی چگونگی تنفس نوزاد
• بررسی تب و دمای بدن نوزاد
• بررسی بند ناف
• بررسی محل ختنۀ نوزادان پسر در صورت انجام شدن ختنه
• توجه به رابطۀ مادر و نوزاد
• ارزابی وجود علائم اولیۀ افسردگی بعد زایمان در مادر
• کنترل نتایج آزمایشات قبل از ترخیص نوزاد
• بررسی واکسیناسیون‌های انجام‌شده قبل از ترخیص برای نوزاد
• ارزیابی نوزاد برای شناسایی بیماری‌های متابولیکی ارثی، قلبی و غیره
• یادآوری حضور مادر و نوزاد برای انجام آزمایشات غربالگری
• تأکید بر لزوم انجام غربالگری شنوایی نوزاد در صورت انجام نشدن آن تا زمان فعلی

 

بعد از انجام تمام این معاینات، تاریخ مراجعۀ بعدی را به مادر اعلام می‌کنند و برای مصرف قطرۀ ویتامین برای نوزاد در صورت لزوم، راهنمایی لازم را به والدین می‌دهند. همچنین در مورد چگونگی کسب حمایت‌های مورد نیاز دیگر نیز با مادر صحبت می‌کنند.

منبع

اولین اندازه گیری های نوزاد

اولین اندازه‌ گیری­ های نوزاد

 

اندازه ‌گیری وزن، قد و دور سر هنگام تولد، ساده‌ترین و در عین حال قابل اعتمادترین وسیله‌ای هستند که توسط آن می‌توان سلامتی و میزان رسیدگی کودک را آزمود.

هدف از چنین اندازه‌گیری عبارتست از:

• دستیابی به اندازه‌های کودک و مقایسه با استاندارد‌ها در جمعیت
• مقایسه اندازه نوزاد با تخمین سن بارداری
• فراهم کردن یک عدد پایه برای آنکه پیشرفت‌ های بعدی اندازه‌ گیری و قابل بررسی شود. 

• وزن موقع تولد (Birth weight)

اندازه‌ گیری وزن تولد ترجیحاً باید در نخستین ساعات زندگی، قبل از آنکه کم شدن وزن پس از تولد بطور واضحی رخ دهد انجام گیرد. نوزاد برهنه باید روی یک حوله تمیز روی کفه ترازو گذاشته شود و با دقت بر طبق روش‌های استاندارد وزن شود. وزن نوزادان در طی روزهای اول تولد روند کاهشی دارد بطوری که اکثر آنها در طی هفته اول تولد حدود 10 درصد از وزن خود را از دست می‌دهند. بعد از آن به تدریج تا سن 10 الی 12 روزگی به وزن تولد بر می‌گردند.

• قد موقع تولد (Birth height)

این اندازه‌ گیری لازم نیست سریعاً انجام شود، امّا باید در طی سه روز نخست انجام گیرد. اندازه‌ گیری طول بدن باید با بیشترین دقت به وسیله یک صفحه اندازه ‌گیری انجام گیرد که دارای یک سر ثابت است که کودک به پشت روی آن می‌خوابد، بطوری که پاهایش کاملاً کشیده باشد. بدیهی است که دو نفر مورد نیاز است تا کودک را بطور صحیح نگهدارند. در این روش دقت اندازه‌گیری 0/1 سانتیمتر است.

• اندازه دور سر (Head Circumference)

این اندازه‌ گیری با یک نوار اندازه‌ گیری در قسمتی از سر که دارای بیشترین قطر می‌باشد انجام می‌شود.

در طی اولین چکاپ نوزاد، علاوه بر قد و وزن، تمامی اندام های او از نظر سلامت چک می شود:

سر: پزشک، قسمت نرمه سر او را چک می کند. این قسمت فاصله بین دو استخوان جمجمه است. حالت فیزیکی سر نوزاد نیز بررسی می شود.

گوش ها: پزشک وجود هرگونه مایع یا عفونت را در داخل گوش نوزاد بررسی می کند. همچنین امتحان می کند که واکنش نوزاد نسبت به صداهای اطراف چگونه است.

چشم ها: پزشک، با یک دستگاه مخصوص داخل چشم نوزاد را بررسی می کند. در چکاپ های بعدی میزان واکنش نوزاد به نور نیز بررسی می شود.

دهان: با بررسی دهان نوزاد، هرگونه عفونت قارچی که ممکن است نوزاد در رحم مادر به آن مبتلا شده باشد شناسایی می شود.

پوست: کل سطح بدن نوزاد به دقت بررسی می شود تا اگر لکه یا علامت مشکوکی بر پوست او وجود داشت بررسی شود.

قلب و ریه: پزشک، به صدای قلب و ریه نوزاد گوش می دهد تا هرگونه صدای نامتعارف و مشکوکی را مورد بررسی قرار دهد.

شکم:با یک فشار کوچک، پزشک، می تواند بزرگی یا کوچکی اندام های داخلی را تشخیص دهد.

پاها و ران ها: پزشک، پاهای نوزاد را به آرامی تکان می دهد تا هرگونه دررفتگی مفصل را شناسایی کند.

اندام تناسلی: پزشک، اندام تناسلی و ادراری نوزاد را بررسی می کند تا هرگونه عفونت احتمالی را تشخیص دهد. برای دختران وجود هرگونه ترشح و برای پسران پایین بودن بیضه ها را بررسی می کند.

 

ماه اول :

* اندازه گیری قد و وزن برای اطلاع از رشد مناسب

* تجویز قطره ویتامین D

* تشخیص بیماری های پوستی احتمالی (از جمله کلاه گهواره ای و عرق سوختگی)

* بررسی شنوایی و بینایی:پزشک در هر بار مراجعه، ساختمان چشم و گوش، عملکرد و امتداد دید شیرخوار را چک می کند.

* بررسی برنامه خواب (شیرخوار در این دوره به تناوب 3-2 ساعت بیدار می شود و در طول شبانه روز 15 ساعت می خوابد)

* بررسی وضعیت بدن هنگام خواب (برای پیشگیری از خفگی او را باید به پشت خواباند)

* تناوب شیرخوردن:هر 3-2 ساعت

ماه دوم :

* اندازه گیری قد و وزن

* دومین دوره واکسن (نوبت دوم واکسن های هپاتیت ب و فلج اطفال و نوبت اول واکسن سه گانه:دیفتری، کزاز ، سیاه سرفه)

* تشخیص بیماری های پوستی احتمالی

* مشاوره با شما درباره برنامه شیر دادن و برگشتن به سر کار

* بررسی شنوایی، بینایی، خلق و خوی کودک و بیماری های پوستی آکنه

منبع

تست غربالگری شنوایی‌ سنجی

تست غربالگری شنوایی‌سنجی

 

 در تمامی بیمارستان هایی که بخش زایمان دارند، توصیه می شود برنامه غربالگری شنوایی داشته باشند. سؤال کنجکاوانه والدین طریقه انجام غربالگری شنوایی نوزادان می باشد، چرا که نمی دانند چگونه ما می خواهیم بدون بررسی واکنش مستقیم نوزاد از سلامت سیستم شنوایی وی مطلع شویم.

غربالگری شنوایی معمولاً با انجام آزمون OAE (Oto Acoustic Emission) انجام می­شود. این غربالگری آزمون ساده­ای است که پیش از مرخص شدن نوزاد از بیمارستان و یا ‏زایشگاه، توسط متخصصین شنوایی‌سنج (ادیولوژیست) انجام می­گیرد و ‏هدف از انجام این تست، شناسایی نوزادانی است که شنوایی آنها نیاز به ‏ارزیابی بیشتری دارد‎.‎ اصولاً این تست باید روی تمام نوزادان پیش از ترخیص انجام ‌شود و در صورت عدم امکان به والدین توصیه می­شود که در اولین فرصت غربالگری نوزادشان را انجام دهند.

انواع آزمون های مورد استفاده در غربالگری

ارزیابی های غربالگری شنوایی غیر تهاجمی هستند و به راحتی در نوزادان انجام می شوند. دو نوع ارزیابی شنوایی برای غربالگری وجود دارد :
1- OAE یا گسیل های خود به خودی گوش: مرحله اول غربالگری شنوایی بدو تولد می باشد. با ارائه صدا نه تنها صدا به تحریک الکتریکی تبدیل شده وبه سمت درون سمت مغز ارسال می شود بلکه سلولهای مویی درون حلزون در پاسخ به صدای ارائه شده موجی را به سمت محیط بیرون ارسال می کنند که در صورت قرار دادن میکروفون با حساسیت بالا در کانال گوش خارجی می توان آن موج را ثبت نمود. به این موج  OAE یا گسیل های خود به خودی گوش می گویند. از این امواج در آزمونی به همین نام (تست OAE) برای تشخیص بعضی مشکلات شنیداری استفاده می شود. این تست امواج صوتی که در گوش داخلی تولید می شود و به کانال گوش خارجی پس فرستاده می شود را اندازه گیری می کند. حساسیت این تست به وجود مشکل شنوایی در گوش خارجی، میانی و حلزون گوش داخلی است و به مشکلات شنیداری در مسیر های بالاتر یعنی عصب و مسیر های مرکزی حساسیتی ندارد. برای قبولی در این آزمون باید سلول های مویی حلزون سالم باشند. در صورت وجود افت شنوایی تاثیر گذار بر سلولهای مویی حلزونی، هیچ پژواکی تولید نمی شود و یا پژواک ها بسیار ضعیف خواهند بود. علاوه بر  این، وجود هر نوع مشکلی که در روند انتقال صدا باز گوش خارجی به حلزون و از حلزون به گوش خارجی اختلال ایجاد کند منجر به رد شدن در تست OAE  می شود.تصویر زیر یک کودک در حال تست شدن با آزمون OAE را نشان می دهد.بنابراین، قبولی در تست OAE نشان دهنده عملکرد طبیعی سیستم حلزونی و گوش میانی است. در صورتی که رد شدن در این ارزیابی نشان دهنده اختلالاتی مانند عملکرد غیر طبیعی حلزون ، اختلال گوش میانی (ترشح یا اوتیت گوش میانی)، مسدود شدن کانال گوش ( سرومن ) و .... می باشد.
                              
2-نسخه غربالگری تست ABR یا پاسخ های ساقه مغز شنیداری: در صورتی که کودکی در  OAEرد شود تست بعدی ABR غربالگری خواهد بود. این تست نحوه پاسخ عصب به صدا را بررسی می کند. محرک صوتی از طریق هدفون به گوش نوزاد ارائه می شود. سه الکترود روی سر نوزاد گذاشته می شود که پاسخ عصب را ثبت و اندازه گیری می کنند. این آزمون سلامت کل مسیر شنوایی، شامل مسیر های بالاتر از حلزون تا مغز را بررسی می کند. این تست در تشحیص نوزادان کم شنوا از نوزادان هنجار بسیار سودمند است. در صورتی که کودک در این آزمون هم رد شود وارد مرحله تشخیصی شده و ABR تشخیصی برای وی انجام خواهد شد(4). نتیجه قبول در این آزمون به معنی عملکرد حلزونی و عصبی هنجار سیستم شنوایی می باشد در صورتی که نتیجه رد به معنی پاتولوژی و آسیب حلزون و عصب، مانند نوروپاتی شنوایی می باشد. تصویر زیر یک کودک در حال تست شدن با آزمون ABR را نشان می دهد.در واقع غربالگری شنوایی نوزادان یک برنامه دو مرحله ای است. اولین مرحله آن در اولین روزهای تولد و قبل از ترخیص از بیمارستان انجام شده و شامل تست OAE است. در کودکانی که در بخش مراقبت های ویژه هستند علاوه بر OAE،  ABR نیز باید انجام شود. مرحله دوم زمانی صورت می گیرد که کودک در مرحله اول رد می شود. زمان آن بین 2 تا 8 هفته پس از مرحله اول است و شامل ارزیابی مجدد OAE است.  در صورتی که نوزاد در OAE مجدد نیز رد شود  ABR غربالگری برای وی انجام می شود. در صورت رد در مرحله دوم غربالگری ، قبل از رسیدن به 3 ماهگی مشاوره شنوایی شناسی، پزشکی و ارزیابی های تشخیصی دیگر برای کودک انجام می شود. در نهایت قبل از سن 6 ماهگی مداخلات درمانی و توان بخشی برای کودک شروع می شود.
روش انجام این دو آزمون در جدول زیر آمده است.
 

OAE	ABR غربالگری
1- قرار دادن یک پروب در کانال گوش و ارائه صوت از طریق پروب.	1- چسباندن الکترود های سطحی به سر نوزاد
2- انتقال صدا به سلول های مویی گوش داخلی از طریق گوش خارجی و میانی	2- ارائه محرک از طریق هدفون های روی گوش نوزاد
3- تولید پژواک توسط سلول های مویی خارجی	3- ثبت پاسخ حلزون، عصب و ساقه مغز توسط الکترود ها.
4- برگشت پژواک از گوش داخلی به کانال گوش خارجی و جمع آوری صدا توسط میکروفون کوچکی در پروب.	4- ثبت نتیجه رد یا قبولی
5- ثبت نتیجه رد یا قبول

 

 در صورت رد شدن در غربالگری، باید پیگیری های تشخیصی بعدی توسط ادیولوژیست انجام شود زیرا داشتن حتی کم شنوایی ملایم نیز می تواند تاثیر قابل توجهی در تکامل زبانی و گفتاری کودک داشته باشد.
قبولی در آزمون های غربالگری،  لزوماَ به معنی شنوایی کاملاَ هنجار نوزاد نیست. برخی از کم شنوایی های ملایم در ارزیابی های غربالگری قابل کشف نیستند. هم چنین کودک در برخی مواقع دارای مشکل ارثی و پیشرونده ای  است که پس از دوره نوزادی بروز می نماید. در مقابل، رد شدن نوزاد در غربالگری نیز لزوماَ به معنی داشتن مشکل شنوایی نیست. در واقع اکثر کودکانی که در این ارزیابی رد می شوند دارای شنوایی طبیعی هستند و علت رد شدن آن ها می تواند وجود مایع دوران جنینی درون گوش و یا گریه و بی قراری به هنگام ارزیابی باشد. در هر صورت برای اطمینان، بسیار مهم است که ارزیابی های بعدی نیز انجام شود که شامل ارزیابی های جامع تر و مداخله پزشکی است. این ارزیابی مجدد باید قبل از 3 ماهگی انجام شود. ارزیابی های مجدد، تعیین کننده وجود یا عدم وجود کم شنوایی نوزاد هستند. علاوه بر این آزمونها، آگاهی از روند رشد طبیعی مهارت های شنیداری و گفتاری به خانواده در تشخیص وجود یا عدم وجود مشکل کمک می کند که در مطلب مجزایی به آن پرداخته می شود.

منبعhttps://gahvarak.com/blog/374-tst-ghrbalgry-shnvayysnjy.html

علل کاهش شنوایی حسی- عصبی در کودکان

علل کاهش شنوایی حسی- عصبی در کودکان

. مصرف داروهایی که موجب سمیت شنوایی می‌گردند.‏

2.‏ مننژیت (عفونت پرده‌های مغزی)‏

3.‏ زردی بالا (عدد زردی بالای 20)‏

4.‏ تعویض خون

5.‏ برخی عفونت‌های مادرزادی مانند سرخجه

6.‏ خفگی در حین زایمان

7.‏ تومورها و درمان‌های مربوطه

8.‏ نمره آپگار پایین (که چندین عامل سلامتی را در یک و پنج دقیقه ‏بعد از تولد مورد بررسی قرار می­دهد).‏

9.‏ بعضی از اختلالات ژنتیکی مانند سندرم داون

10.‏ وزن زیر 1500 گرم در بدو تولد

11.‏ بد شکلی‌های سر و صورت و وجود زائده درگوش، فرورفتگی ‏در اطراف گوش، انسداد کانال گوش، وجود سوراخ‌هایی دراطراف ‏گوش و...‏

12.‏ بستری شدن بیش از 48 ساعت در بخش مراقبت‌های ویژه ‏نوزادان

13.‏ سابقه ضربه به سر که منجر به بستری شدن شیرخوار گردد.

14.‏ نوزاد حاصل از ازدواج فامیلی

 

کم شنوایی های بدو تولد می تواند مادرزادی و ارثی و یا اکتسابی باشند. این اعتقاد وجود دارد که علت نیمی از کم شنوایی های مادرزادی عوامل محیطی و ژنتیک می باشد. دلایل غیر ژنتیکی کم شنوایی مادرزادی به چند گروه تقسیم می شوند که شامل عوامل قبل از تولد ، حین تولد، پس از تولد و دلایل ناشناخته می باشند.

از عوامل قبل از تولد می توان به عفونت های مادرزادی اشاره کرد. به طوری که گفته می شود سیتومگالوویروس شایع ترین علت کم شنوایی غیرژنتیکی می باشد و نوع کم شنوایی آن عمیق و دوطرفه و پیشرونده است. هم چنین دیگر عفونت های خانواده TORCH شامل توکسوپلاسموزیس، سیفلیس، سرخک، و هرپس منجر به کم شنوایی مادرزادی می شوند .این عفونت های ویروسی طی دوران بارداری از مادر به جنین منتقل شده و باعث ایجاد کم شنوایی در نوزاد می شود.

عوامل حین تولد شامل وزن کم هنگام تولد، نارسایی تنفسی در بدو تولد، نارس بودن، نمره آپگار پایین و بیلی روبین بالا می باشد.

یکی از عوامل مهم کم شنوایی پس از تولد استفاده از داروهای آمینوگلیکوزید می باشد. آمینوگلیکوزید ها به طور معمول به عنوان آنتی بیوتیک برای نوزادانی که در بخش مراقبت های ویژه هستند استفاده می شود که به سیستم های شنوایی و تعادلی آسیب می زند. این داروها با مرگ سلول های مویی منجر به کم شنوایی غیرقابل برگشت می شوند.

عوامل محیطی نیز نقش مهمی در ایجاد کم شنوایی مادرزادی دارند. به عنوان مثال وجود نویز بالا در بخش مراقبت های ویژه نوزادان منجر به ایجاد کم شنوایی می شود. گزارش ها نشان می دهند که میزان بروز کم شنوایی متوسط تا شدید دوطرفه (بیشتر از 40 دسی بل) در نوزادانی که در بخش عادی نوزادان هستند به میزان 3-1 در هر 1000 نوزاد است در صورتی که این میزان برای نوزادانی که در بخش مراقبت های ویژه هستند به 4-2 در هر 100 نوزاد می رسد. انجام ABR غربالگری برای کودکانی که بیش از 5 روز در بخش مراقبت های ویژه بستری هستند ضروری است.

 در جدول زیر مهم ترین دلایل بروز کم شنوایی مادرزادی آورده شده است.
 
 

عوامل خطر ایجاد کم شنوایی مادرزادی

1- سابقه خانوادگی کم شنوایی

2- عفونت های مادرزادی

3- ناهنجاری های سر و صورت

4- وزن کمتر از 1500 گرم هنگام تولد

5- بیلی روبین بالا در سرم خون که نیاز به تعویض خون داشته باشد.

6- داروهای اتوتوکسیک ( آمینوگلیکوزید ها در دفعات متعدد یا به همراه داروهای ادرار آور)

7- مننژیت باکتریال

8- نمره آپگار پایین

9- تهویه و اکسیژن رسانی مکانیکی برای بیشتر از 5 روز

10- سندروم هایی که با کم شنوایی مادرزادی همراه هستند شامل سندروم های آشر، پندرد، جرول و لانگ نیلسن، نقص بیوتینیداز، رفسام، آلپورت، واردنبرگ، چارج، نوروفیبروماتوزیس و استئوپروزیس.

 

 
علاوه بر این موارد، علت کم شنوایی می تواند ارثی یا در نتیجه جهش در یک ژن طی تکامل جنینی باشد.

حدود 50 درصد از نوزادان دارای کم شنوایی هیچ کدام از عوامل خطر ایجاد کم شنوایی را ندارند. بنابراین غربالگری شنوایی باید برای تمامی نوزادان متولد شده انجام شود.

کم شنوایی در نوزادان به 3 نوع تقسیم می شود. حسی عصبی، انتقالی و آمیخته. کم شنوایی انتقالی زمانی رخ می دهد که در مسیر انتقال صدا از محیط پیرامون به قسمت داخلی گوش، مانعی ایجاد شود. کم شنوایی حسی عصبی مربوط به مشکلات گوش داخلی و عصب تا مغز می باشد .

شایع ترین علت کم شنوایی انتقالی در کودکان که منجر به رد شدن در غربالگری می شود وجود مایع در گوش میانی یا کانال گوش است.  به هنگام تولد کودک، حرکت در کانال زایمان منجر به خروج این مایع از گوش میانی می شود. در صورتی که این اتفاق به خوبی صوت نگیرد مایع از گوش خارج نشده و منجر به رد شدن در آزمون غربالگری شنوایی می شود. این مشکل پس از مدت کوتاهی برطرف می شود. دومین علت مشکل انتقالی که منجر به رد شدن در آزمون غرباگری می شود بدشکلی کانال گوش است که به آن آترزی مادرزادی گوش می گویند.  نوع دیگر از مشکلات انتقالی میکروشیا نام دارد که به معنی کوچک بودن لاله گوش و گوش خارجی می باشد. میکروشیا در صورت همراهی با آترزی باعث رد در غربالگری شنوایی می شود. عدم تکامل گوش از انتقال موثر صدا جلوگیری کرده و باعث کم شنوایی انتقالی و رد در غربالگری می شود. از علل دیگر می توان بی حرکت شدن استخوانچه های گوش میانی را نام برد.

کم شنوایی حسی عصبی نیز می تواند منجر به رد شدن در غربالگری شود. کم شنوایی حسی عصبی در بدو تولد می تواند در اثر علل عفونی مانند سیتومگالوویروس، ویروس هرپس سیمپلکس، مننژیت یا سیفلیس مادرزادی باشد. هم چنین علت آن می تواند بدشکلی مادرزادی سیستم تعادلی یا شنوایی باشد. یکی دیگر از علل آن اختلال در تکامل عصب شنوایی است که به آن نوروپاتی شنوایی گفته می شود. اختلال در جریان خون به سمت عصب یا حلزون منجر به کم شنوایی حسی عصبی و رد شدن در آزمون غربالگری می شود. نارس بودن و زردی نیز از علل شایع آن به حساب می آیند. اکثر کم شنوایی های بدو تولد از نوع حسی عصبی هستند.

منبع

شیوع ناشنوایی مادرزادی و تست‌های مورد استفاده در غربالگری شنوایی نوزادان

شیوع ناشنوایی مادرزادی

 

ناشنوایی یکی از شایع‌ترین آنومالی‌های بدو تولد است و به طور تقریبی ‏بین 2-4 نوزاد از هر هزار تولد اتفاق می‌افتد.‏
توجه:‏
 پیش از آن‌که برنامه جامع جهانی غربالگری شنوایی اجرا شود، تست‌های ‏شنوایی تنها در نوزادانی انجام می‌شد که فاکتورهای خطر را داشتند، امّا ‏مشخص شد حدود نیمی از موارد کری در نوزادانی اتفاق می‌افتد که هیچ ‏ریسک فاکتوری ندارند. ‏
نکته مهم:‏
 شناسایی هر چه سریعتر نقص‌های شنوایی از آسیب‌های روانی- ‏اجتماعی، گفتاری و یادگیری پیشگیری می‌کند.‏

تست‌های مورد استفاده در غربالگری شنوایی نوزادان

• تست‎ OAE ‎:

تست گسیل صوتی گوش‎ – Otoacoustic Emission(OAE)، ‏پاسخ‌های آکوستیکی تولید شده توسط گوش داخلی (حلزون شنوایی) در ‏واکنش به محرک­های صوتی را اندازه‌گیری می­کند. تست OAE ‎ با قرار ‏دادن یک پروب کوچک که شامل؛ یک میکروفون و یک بلندگوی کوچک ‏است، در مجرای گوش خارجی انجام می‌گیرد. این‎ ‎تست‎ ‎زمانی انجام می‌‏شود که نوزاد در حالت خواب باشد. محرک‌های صوتی از طریق ‏بلندگو موجود در پروب به درون گوش ارسال می‌شود. زمانی که این ‏محرک‌ها، به اندام حلزونی شکل‎ ((Cochlea) ‎گوش داخلی می­رسند، سبب ‏ارتعاش سلولهای مویی خارجی می‌شوند که این به نوبه خود سبب تولید ‏صدای بسیار ضعیفی می‌شود که برگشت این صدا به گوش خارجی، ‏توسط میکروفون دستگاه‎ OAE ‎ثبت می‌شود. متخصصین شنوایی‌سنج ‏می‌تواند صداها را تشخیص داده و آن‌ها را مورد بررسی قرار دهد. اگر ‏صدایی ضبط شده باشد، می‌توان نتیجه گرفت که نوزاد تست را پشت سر ‏گذاشته است. مدت زمان انجام این تست بین ۵ تا ۸ دقیقه متغیر است

• تست‎ ABR ‎

به منظور پردازش صدا، پالس­های الکتریکی از طریق عصب، از گوش داخلی ‏به ساقه مغز (قسمت تحتانی مغز) ارسال می­شود. تست‎ ABR – ‎Auditory Brainstem Response ‎‏ پاسخ ساقه مغز را به صدا ارزیابی ‏کرده و یکپارچگی‎ ‎سیستم شنوایی‎ ‎از گوش تا ساقه مغز را مورد بررسی ‏قرار می­دهد. برای‎ ‎انجام تست‎ ABR، چهار الی پنج الکترود بر روی سر ‏نوزاد قرار می­گیرد و سپس از طریق پروب کوچکی که در مجرای گوش ‏نوزاد قرار داده می­شود، محرک­های مختلف صوتی به داخل گوش ارسال ‏می­شود. این محرک­ها باعث تحریک عصب شنوایی شده و پالس­های ‏الکتریکی از طریق عصب به مغز منتقل می­کند. فعالیت­های الکتریکی ‏تولید شده توسط عصب، از طریق الکترودهایی که به سر نوزاد متصل است، ‏ثبت شده و بصورت شکل موج، در کامپیوتر به نمایش در می­آید. ‏متخصص شنوایی‌سنج می­تواند محرک­های صوتی مختلف (تن خالص، ‏کلیک و …) را در شدت­های متفاوت ایجاد کرده و از این طریق ضعیف­ترین شدت صوتی که نوزاد قادر به شنیدن آن است را تعیین کند‎.‎

در غربالگری شنوایی نوزادان، فقط از یک نوع محرک صوتی برای انجام ‏تست‎ ABR ‎ استفاده می­شود که به آن «کلیک» گفته می­شود. کلیک ‏متشکل از چندین صدای مختلف (طیف فرکانسی گسترده) است که می­‏تواند بصورت یکجا اطلاعات بیشتری را در ارتباط با سیستم شنوایی در ‏اختیار‎ ‎شنوایی‌سنج قرار دهد. محرک صوتی کلیک، عموماً در شدت ‏صوتی بالا و پایین تولید می­شود. اگر شکل موج مناسبی ثبت شود، نوزاد ‏تست را با موفقیت سپری کرده است. برای انجام این تست‎ ‎نیز نوزاد‎ ‎باید ‏در حالت خواب باشد. انجام تست ABR ‎ نسبت به تست‎ OAE ‎ زمان‌بر بوده ‏و در حدود ۱۵ دقیقه به طول می­انجامد

 

اختلالات شنوایی از شایع ترین بیماری های حسی عصبی در انسان به حساب می آیند . 371 میلیون نفر در سراسر دنیا از اختلالات شنوایی رنج می برند.
تقریبا بیشتر از 50 درصد اختلالات شنوایی در نتیجه یک اختلال ژنتیکی ایجاد می شوند .(Hereditary Hearing Impairment (HHI)). ولی 40 تا 50 درصد از عوامل ایجاد کننده، اکتسابی هستند ، در اثر تولد زود تر از موقع، کمبود اکسیژن زمان تولد ، آلودگی های عفونی قبل و بعد از تولد ، دارو های که روی شنوایی و تعادل اثر می گذارند ایجاد می شوند.
میزان شیوع کم شنوایی حسی-عصبی دو طرفه شدید تا عمیق در جمعیت نوزادان در بخش مراقبت عادی ،1-4  درهر 1000 تولد زنده برآورد شده در حالی که این میزان در نوزادان بخش مراقبت ویژه 2/5 تا 4/6 در هر یکصد تولد برآورد گردیده است . (بررسی انجام شده طی غربالگری کم شنوایی نوزادان در ایران ). میزان ناشنوایی مختلط  (> 35dB) 1/4  تا 3 در 1000 در امریکا و 1/4 تا 2/1 در اروپا تخمین زده می شود .
 ناشنوایی به طور کلی به دو دسته تقسیم می شود :
ناشنوایی سندرومیک که همراه با سایر اختلالات دیده می شود تا به امروز بیش از 400 سندروم همراه با اختلال شنوایی شناسایی شده اند  و نوع غیر سندرومیک که تنها مشکل ایجاد شده برای فرد اختلالات شنوایی می باشد . 80 درصد از اختلالات شنوایی ارثی از نوع غیر سندرومیک می باشد .
اختلال شنوایی براساس نوع به چهار مدل تقسیم می شود:

1. اختلال شنوایی القایی (Conductive)  که به دلیل اختلال در گوش خارجی و یا گوش میانی ایجاد می شود
2. اختلال شنوایی حسی عصبی (Sensorineural) که به دلیل آسیب در گوش داخلی و یا اعصاب ایجاد می گردد.
3. اختلال شنوایی مختلط (Mixed) که ترکیبی از دو فرم بالاست
4. اختلال شنوایی مرکزی که به دلیل آسیب در عصب هشت و ساقه و قشر شنوایی مغز ایجاد شده است.

یکی دیگر از روشهای تقسیم بندی ناشنوایی ، تقسیم آن بر اساس زمان بروز می باشد که در این صورت به دو گروه تقسیم می شوند .
Prelingual (پیش زبانی) که ناشنوایی از زمان تولد وجود دارد و postlingual  که بعد از تولد در اثر عوامل مختلف ایجاد می شود .
اختلال شنوایی را بر اساس الگوی توارث به 4 گروه تقسیم می شود .
اتوزومال غالب و اتوزومال مغلوب و وابسته بهx  و میتوکندریایی . (شکل1)اتوزومال مغلوب سهمی حدود 80 درصد را در این بین به خودش اختصاص داده است.
 

شکل 1: تقسیم بندی اختلالات شنوایی

اختلالات شنوایی بر اساس میزان دریافت امواج صوتی نیز می توان تقسیم بندی کرد :
1 -  mild (26-40 dB)
2 - Moderate  (41-55 dB)
3 - Moderately severe (56-70 dB)
4 - Severe (71-90 dB)
5 – Profound (90 dB)

علل ایجاد اختلال شنوایی

1-علل اکتسابی اختلال شنوایی
از دست دادن شنوایی در کودکان به طور معمول ناشی از عفونتهای زایمان از ارگانیسمهای TORCH (یعنی توکسوپلاسموز، سرخجه، سیتومگالوویروس و هرپس) و یا عفونتهای پس از زایمان، به ویژه مننژیت باکتریایی ناشی می شود.
تشخیص از دست دادن شنوایی وابسته به CMV می تواند دشوار باشد، باید در طول 21 روز از زمان تولد انجام شود.  اغلب می تواند ناشناخته باقی بماند  اصولا همراه با از دست دادن شنوایی حسی عصبی نامتقارن و یا یکطرفه باشد.
با این حال، در کشورهای توسعه یافته، شایع ترین علل محیطی غیر ژنتیکی کاهش شنوایی مادرزادی، عفونت سیتومگالوویروس مادرزادی (cCMV) است. شیوع کلی آن در حدود 0.64٪ است. 10٪ از CMV همراه با علامت است که با یافته های شامل نقص عصبی (مرگ، تشنج، فلج مغزی)، نارسایی کبدی و بثورات خاص مشخص می شود. از دست دادن شنوایی حدود 50٪ افراد مبتلا به cCMV علامت دار را تحت تاثیر قرار می دهد. 90٪ باقی مانده از افراد با cCMV "بدون علامت" در نظر گرفته می شوند؛ از این موارد تا 15٪ کاهش شنوایی یک طرفه یا دو طرفه را ایجاد می کند. بنابراین، اکثر افراد مبتلا به کم شنوایی به علت cCMV به عنوان "بدون علامت" طبقه بندی می شوند.
 
افت شنوایی در بزرگسالان، اغلب به عوامل محیطی مربوط می شود، به احتمال زیاد، منعکس کننده تعاملات محیط و ژنتیک است که شایع ترین آنها از پیرگوشی و از بین رفتن شنوایی ناشی از سر و صدا است. اگرچه هر دو نوع آسیب شنوایی منعکس کننده تاثیر متقابل ژنها و محیط می باشند، اما تاکنون انواع مختلفی از ژن ها با این صفات شناسایی شده اند.

2- علل ژنتیک
شناسایی جایگاه های ژنی و ژنها در گیر در ایجاد اختلالات شنوایی از ابتدای دهه 90 آغاز شد . در دهه گذشته پیشرفت های چشمگیری در مورد نقشه کشی و شناسایی ژنهای درگیر در اختلالات شنوایی در جمعیت های مختلف در سراسر دنیا صورت گرفته است. اختلال شنوایی بیماری هتروژنی می باشد و ژنهای بسیاری در ایجاد آن درگیر هستند  تا به امروز بیش از6000تغییر بیماری زا در بیش از 100  ژن (http://www.hereditaryhearingloss.org ) ایجاد کننده اختلالات شنوایی شناسایی شده اند
جایگاه های ژنی اختلال شنوایی غیرسندرومی با DFN مشخص می شوند و حرف B که نشان دهنده وراثت مغلوب است و حرف Aبرای وراثت غالب و X در وراثت وابسته به جنس و یک عدد که نشان دهنده شماره ژنی هست که برای آن ناحیه پیدا شده است.
شایعترین علت افت شنوایی شدید تا عمیق با وراثت اتوزوم مغلوب در اکثر جمعیتها، جهش ژن GJB2 است. تاثیر ژن در میزان ایجاد اختلال شنوایی با نژاد و قومیت ارتباط دارد شایع ترین علت کم شنوایی اتوزومال خفیف تا متوسط، جهش STRC است. البته این با توجه به نژادهای مختلف متفاوت است.

مراحل ارزیابی اختلال شنوایی

سابقه خانوادگی.: رسم سابقه خانوادگی تا سه نسل با توجه به خویشاوندان دیگر که دارای افت شنوایی هستند. مستند سازی یافته های مربوطه در بستگان می تواند از طریق بررسی مستقیم این افراد یا از طریق بررسی پرونده های پزشکی ، از جمله ادیوگرام، معاینات اتولوژیک و آزمایش ژنتیک مولکولی انجام شود.

معاینه بالینی.: تمام افراد مبتلا به کم شنوایی علل ناشناخته باید برای ویژگی های مرتبط با ناشنوایی سندرومی مورد بررسی قرار گیرند

شنوایی سنجی: وضعیت شنوایی را در هر سن تعیین می کند. افراد مبتلا به کم شنوائی پیشرونده باید برای سندرم آلپورت، سندرم Pendred و سندرم Stickler مورد ارزیابی قرار گیرند.

مشاوره ژنتیک:، فرایند ارائه اطلاعات مربوط به اختلال شنوایی، وراثت آن، و پیامدهای اختلالات ژنتیکی به افراد و خانواده ها است تا آنها بتوانند تصمیمات پزشکی و شخصی را به صورت آگاهانه بگیرند. بعلاوه به بررسی ارزیابی خطر ژنتیکی و استفاده از سابقه خانوادگی و آزمایش ژنتیک برای تشریح وضعیت ژنتیکی اعضای خانواده می پردازد.

تست های ژنتیک مولکولی: در سالهای گذشته این مرحله به صورت تست های تک ژنی انجام می شد درحالیکه در حال حاضر پنل های تشخیصی شامل ژنهای متعدد قابل استفاده وجود دارند.

CT یا MRI استخوان تمپورال: برای تشخیص ناهنجاری های گوش داخلی مخصوصا در افراد با افت شنوایی پیشرونده مفید است

تست جانبی: آزمایش های بیشتری از جمله ارزیابی قلب، کلیوی یا چشم پزشکی البته نیازی به انجام برای همه افراد نیست، مگر اینکه در مورد یافته های بالینی وجود داشته باشد یا نتایج آزمایش های ژنتیکی موجب نگرانی در مورد دخالت سیستم های دیگر بدن شود.

بهترین زمان برای آزمایشات ژنتیک :
زمان مناسب برای مشاوره ژنتیکی و بحث در دسترس بودن آزمایش قبل از اقدام به بارداری است.و در مورد افرادی که دارای اختلال شنوایی در افراد خانواده هستند بهتر است مراحل و ازمایشات ژنتیک ابتدا برروی فرد مبتلا انجام پذیرد. در مورد ازدواج افراد ناشنوا باید مشاوره و ازمایشات ژنتیک قبل از ازدواج انجام گیرد.

منبع

درمان های پیشرفته و سنتی برای زردی نوزاد

• درمان زردی نوزاد

موارد خفیف: بستری و قرار گرفتن در زیر نور مخصوص (فتوتراپی)

موارد شدید: تعویض خون

هر قدر درمان زردی زودتر آغاز شود، احتماًل نیاز به تعویض خون کمتر خواهد بود. در فتوتراپی نور معمولی با طول موج مخصوص (­420 تا 470 نانومتر­) به پوست نوزاد تابانده می­ شود. به واسطه واکنش فتوشیمیایی بیلیروبین تغییر حالت داده و قابلیت حل شدن و دفع از طریق ادرار را پیدا می­کند. لازم به ذکر است که استفاده از لامپ­ های مهتابی معمولی تأثیر اندکی در درمان زردی نوزاد دارند و موجب تأخیر در شروع درمان و افزایش احتماًل نیاز به تعویض خون خواهند شد. تعیین حد شروع فتوتراپی از روی منحنی بر اساس سن نوزاد، سطح بیلیروبین و شرایط نوزاد و تنها توسط پزشک متخصص اطفال تعیین می­ گردد.

• درمان­ های سنتی زردی نوزاد

از معروف­ترین داروهای سنتی که برای رفع زردی به مادران پیشنهاد می‌گردد شیرخشت و ترنجبین است که:

• این درمان­ها معمولاً تأثیر چندانی در درمان زردی نوزادی ندارند.
• این مواد باعث افزایش دفع مدفوع در نوزاد می­گردند که باعث دفع بیشتر بیلیروبین از این طریق می­شود. با این وجود میزان و کیفیت دفع بیلیروبین از این طریق مشخص نمی­باشد و با توجه به ایجاد اسهال در نوزادان و عوارض دیگر از جمله عفونت و حساسیت، مصرف این داروها در دوره نوزادی توصیه نمی­شود.

از بکار بردن پیشنهاد اطرافیان در مورد مصرف سایر داروهای گیاهی، حجامت و یا نور مهتابی و نظایر آن خودداری کنید. چرا که بکار بردن این روش­ها به قیمت به خطر افتادن سلامت نوزاد و تأخیر در شروع درمان تمام می‌شود.

 

نحوه تشخیص زردی نوزادان

زردی در نوزادان از همان روزهای اولیه تولد آغاز می‌شود؛ علائم آن معمولا با زردی پوست و گاهی چشم‌ها بروز می‌کند، زردی ابتدا تنها صورت را در بر می‌گیرد اما رفته‌رفته قفسه سینه، ناحیه شکم، پاها و کف پا و اندامهای تحتانی را نیز درگیر می‌کند؛ زردی در نوزادان گاهی باعث خستگی مفرط و سوءتغذیه می‌شود، نوزادانی که در 24 ساعت اول پس از تولد دچار این علائم می‌شوند، باید حتماً تحت آزمایش میزان بیلی‌روبین قرار گیرند البته برای احتیاط بهتر است طی 5 روز اول تولد، کودک تحت بررسی قرار گیرد تا از عدم‌ابتلا به زردی در او مطمئن شوید.

نوزاد را به‌خاطر زردی از شیر مادر محروم نکنید

زردی در برخی نوزادان ممکن است بر اثر استفاده از شیر مادر باشد؛ 2 گروه از نوزادان هستند که با خوردن شیر مادر به زردی مبتلا می‌شوند، گروه اول بیشتر نوزادان مادرانی هستند که به‌طریق سزارین وضع حمل کرده‌اند و زردی به‌دلیل کم بودن شیر مادر و در روزهای اولیه تولد ایجاد می‌شود که در این حالت چنانچه تغذیه با شیر مادر استمرار داشته باشد، رفته‌رفته شیر مادر بیشتر و کمبود کالری نوزاد جبران می‌شود همچنین حرکات روده او بهتر شده و زردی از بین می‌رود.

در نوع دوم، زردی نوزاد معمولاً از هفته دوم تولد آغاز می‌شود و علت آن می‌تواند موادی باشد که در شیر وجود داشته و باعث غیرفعال کردن آنزیمهای کبدی و روده‌ای نوزاد می‌شود که این موضوع مواد صفراوی را بازجذب می‌کند، در واقع این مشکل به‌خاطر رشد ناکافی روده و کبد نوزاد رخ می‌دهد.

در این مورد هم پزشکان توصیه می‌کنند که تغذیه نوزاد با شیر مادر را ادامه دهید و چنانچه به‌علت شدت زردی، نیاز به تعویض خون نوزاد باشد، پزشک توصیه می‌کند که حداکثر 48 ساعت شیر مادر را قطع و از شیرخشک یا شیر دوشیده‌شده برای تغذیه کودک استفاده کنید البته پس از رفع زردی، مجدداً باید تغذیه با شیر مادر را از سر گرفت.

تأثیر لامپ مهتابی سفید بر زردی

به‌نوشته احیای سلامت، از سالها پیش شنیده‌ایم که اگر کودکی دچار زردی شد، با قرار دادن او زیر نور لامپ‌های فلورسنت می‌توان او را درمان کرد؛ درست است که نوردرمانی یکی از راه‌های درمانی زردی در نوزادان محسوب می‌شود اما استفاده از نور مهتابی هیچ پایه و اساس علمی نداشته و تأثیر چندانی در درمان زردی ندارد بلکه نور فلورسنتی که به‌عنوان درمان این بیماری استفاده می‌شود، طول موج‌های خاصی دارد که لامپ‌های مهتابی این طول موج و قدرت درمانی را ندارند؛ استفاده از نور خورشید هم به‌دلیل سوزاندن پوست لطیف نوزاد توصیه نمی‌شود.

 

روشهای درمان سنتی زردی نوزاد

درمانهای سنتی همیشه از زمان‌های قدیم مورد توجه مردم کشورمان بوده است؛ «شیرخشت» یکی از همان موادی است که حرفهای ضدونقیضی درباره استفاده و عدم‌استفاده آن در درمان زردی می‌شنویم.

شیرخشت نوعی ماده گیاهی است که در قدیم برای درمان زردی مورد استفاده قرار می‌گرفت اما در حال حاضر بسیاری از پزشکان اعتقادی به استفاده از شیرخشت و داروهایی نظیر آن ندارند اما تحقیقات نشان داده که مصرف قطره خوراکی شیرخشت همراه نوردرمانی تأثیر بسیار زیادی در بهبود نوزادان مبتلا به زردی دارد به‌طوری که سرعت بهبود را به‌نحو چشمگیری افزایش می‌دهد.

این ماده با داشتن قندهایی چون مانیتول یکی از درمانهای مهم برای زردی به شمار می‌رود که چنانچه به‌روش بهداشتی مورد استفاده قرار گیرد، بسیار مؤثر خواهد بود و امروز جنبه درمانی آن هم به‌صورت علمی به اثبات رسیده است.

علاوه بر شیرخشت، روشهای سنتی دیگری هم وجود دارد که به‌تجربه و از لحاظ علمی به اثبات رسیده‌اند؛ «آرد جو» از جمله موادی است که می‌تواند در درمان زردی مؤثر واقع شود به ا‌ین صورت که آرد جوی نرم و الک‌شده را روی بدن نوزاد به‌جز روی صورت و دور ناف می‌پاشند؛ این روش همراه نوردرمانی تأثیر و سرعت درمانی بیشتری خواهد داشت.

شستن بدن نوزاد با عرق کاسنی همراه آب ولرم نیز در درمان زردی مؤثر است همچنین می‌توانید ترنجبین و آب را مخلوط کرده و پارچه‌ای را در آب خیس کرده و به پشت گوش و پیشانی نوزاد بمالید.

راهکار دیگر «حجامت» است به‌طوری که پشت گوش نوزاد خراش کوچکی ایجاد می‌کنید تا چند قطره خون از آن جاری شود؛ این درمانهای جایگزینی ساده کنار درمانهای طبی می‌توانند در درمان زردی نوزادان مؤثر باشند البته به‌شرطی که به‌صورت کاملا بهداشتی انجام گیرند.

معمولاً زردی بیماری جدی‌ای محسوب نمی‌شود و طی یک تا 2 هفته بهبود می‌یابد اما چنانچه میزان بیلی‌روبین بالاتر از حد بوده و بدون درمان باقی بماند، بیلی‌روبین وارد مغز شده و باعث وارد آمدن آسیبهای جدی به مغز می‌شود؛ بررسی و درمانهای اولیه و زودهنگام زردی نوزادان می‌تواند از بروز این عوارض جدی جلوگیری کند.

از عوارض درمان نشدن زردی می‌توان به فلج مغزی، عقب‌ماندگی ذهنی، حملات صرعی، اشکال در تعادل حرکتی، ناهنجاریهای دندانی و ناشنوایی اشاره کرد که دیگر قابل درمان نیستند؛ پس با مشاهده نخستین نشانه‌های زردی در کودکتان بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

چرا زرد می‌شود؟
زردی از تخریب بخشی از گلبول‌های قرمز در نوزاد به‌وجود می‌آید و ضایعات باقیمانده از گلبول‌های قرمز به بیلی‌روبین که عامل ایجاد کننده زردی در نوزاد به‌شمار می‌رود، تبدیل می‌شود. زردی به دو شکل در نوزاد مشاهده می‌شود:
 
زردی محلول در آب: در این نوع زردی همان‌طورکه از نامش پیداست، بیلی‌روبین محلول در آب است و چون محلول است، کبد آن را از طریق ادرار کردن دفع می‌کند.
 
زردی غیرمحلول در آب: در نوع دوم زردی، بیلی‌روبین محلول در آب نیست و از راه ادرار کردن دفع نمی‌شود و در بدن باقی می‌ماند، در صورتی‌که درمان آغاز نشود و میزان بیلی‌روبین بیش از حد شود، در مغز نوزاد رسوب کرده و عقب‌ماندگی ذهنی نوزاد را همراه دارد.
 
به دستش نگاه کنیم یا چشمش؟
زردی اولین اثرش را روی چشم‌ها می‌گذارد و سفیدی چشم‌ها به‌زردی می‌گراید. پس از چشم‌ها روی گونه‌ها، سپس صورت خودش را نشان می‌دهد. با بالا رفتن درجه بیلی‌روبین در بدن، زردی در سینه، پشت و شکم نوزاد بروز می‌کند. پس از آن انتظار این است که دست‌ها و پاها درگیر زردی شوند. اما چون میزان گردش خون در این قسمت‌ها کمتر است، احتمال بروز زردی در آنها هم کمتر است.
 
خودتان می‌توانید تشخیص دهید؟
زردی را می‌توان از روی چشم تشخیص داد. اما تشخیص چشمی قابل اعتماد نیست و بهترین راه تشخیص زردی آزمایش خون و اندازه‌گیری میزان بیلی‌روبین نوزاد است.
 
همه نوزادان زرد می‌شوند؟
تقریبا بچه‌ای نیست که با زردی به‌دنیا بیاید. چون تا زمان تولد نوزاد جفت کار کبد را انجام می‌دهد و زردی را دفع می‌کند. بیشتر بچه‌ها یکی، دو روز پس از تولد زردی خود را نشان می‌دهند. پس از سه، چهار روز میزان زردی بالا می‌رود و در روز هفتم یا هشتم تولد درجه زردی به اوج خود می‌رسد.
 
دخترها بیشتر در خطرند یا پسرها؟
به جز در مواردی چون بیماری فاویسم که در پسران بیش از دختران است و با زردی همراه بوده و سبب لیز شدن گلبول‌های قرمز می‌شود، دختر و پسر از نظر میزان ابتلا به زردی و خطر احتمالی هیچ تفاوتی با هم ندارند. همان‌طور که گفته شد نارسی، وزن کم بچه و مشکلات تنفسی نوزاد در بروز زردی نقش دارند.
 
چه زمانی زردی خطرناک است؟
حد خطرناک بودن زردی در نوزاد بستگی به سن، وزن، نارس یا به‌موقع دنیا آمدن او دارد. به‌طور مثال اگر نوزادی با وزن سه و نیم یا چهار کیلوگرم و پس از 9 ماه به دنیا آمده باشد و میزان بیلی‌روبینش هم 12 باشد، این میزان بیلی‌روبین برای این نوزاد سالم، طبیعی است و مشکلی ایجاد نمی‌کند و بیلی‌روبین ایجاد شده نیز از طریق کبد دفع می‌شود. حالا اگر نوزادی با وزن دو کیلوگرم به‌دنیا بیاید و درواقع نارس باشد، درصورتی‌ که میزان بیلی‌روبین او 12، 13و 14 باشد برای این بچه خطرناک است و باید تحت درمان قرار بگیرد. این درحالی است که همین میزان بیلی‌روبین همان‌طور که گفته شد برای کودک سالمی که با وزن طبیعی و پس از دوره کامل بارداری به‌دنیا آمده است، مشکلی ایجاد نمی‌کند.
 
حالا اگر میزان بیلی‌روبین نوزاد بین 17 تا 20 باشد، این از نظر ما خطرناک است، چون احتمال رسوب در مغز وجود دارد و با رسوب بیلی‌روبین، نوزاد دچار عقب‌ماندگی ذهنی می‌شود. نوزادانی که بیلی‌روبین بالایی دارند، باید زیرنظر متخصص باشند و زودبه‌زود مورد بررسی قرار بگیرند. البته احتمال اینکه زردی نوزاد بالای عدد 20 شود بسیار کم است و از هر 100 بچه‌ای که به‌دنیا می‌آید، تنها ممکن است چهار یا پنج کودک با بیلی‌روبین بالای20 درگیر شوند.

 

 
ادرار و مدفوعش رنگ می‌گیرد؟
مدفوع و ادرار بچه‌های مبتلا به زردی با بچه‌های دیگر هیچ فرقی ندارد و نمی‌توان تشخیص از روی ادرار یا مدفوع را ملاک قرار داد، آزمایش خون بهترین راه است.
 
تغذیه مادر زردی می‌آورد؟
تغذیه مادر نقشی در این زمینه ندارد مگر اینکه نوزاد و مادر از نظر گروه خونی با هم ناسازگاری داشته باشند که در این صورت باید منتظر وقوع زردی در نوزاد بود.
 
بالای سرش مهتابی بگذاریم؟
اشعه یو. وی یا ماوراء بنفشی که از مهتابی ساطع می‌شود، بیلی‌روبین‌های رسوب کرده را شکسته و به قطعات ریز تبدیل می‌کند. پس از اینکه بیلی‌روبین‌ها به قطعات کوچک‌تر تبدیل شدند، از راه ادرار دفع می‌شوند. استفاده از مهتابی تقریبا راهی است که به کاهش طول مدت بستری شدن نوزاد در بیمارستان کمک می‌کند.
 
باردارها میوه زرد نخورند؟
مصرف میوه‌های زرد در دوران بارداری و شیردهی سبب زردی نوزاد نمی‌شود. اما ما نوعی زردی خاص را در سنین بالاتر در بچه‌ها مشاهده می‌کنیم. گاهی اوقات والدین کودکان سه یا پنج، شش ساله‌ای را برای درمان می‌آورند که از مشکل زردی رنج می‌برند که بر اثر خوردن میوه‌های رنگی همچون نارنگی یا هویج در آنها ایجاد شده است. علت بروز این زردی هم مصرف بیش از حد این خوراکی‌هاست که باعث می‌شوند رنگدانه‌های‌شان روی پوست باقی بماند و پوست را به رنگ زرد دربیاورد. این بچه‌ها یک تفاوت اساسی با نوزادان مبتلا به زردی دارند. سفیدی چشم بچه‌هایی که با خوردن خوراکی‌های رنگی مبتلا به زردی شده‌اند، به رنگ سفید است اما سفیدی چشم نوزادان مبتلا به زردی، زرد رنگ است.
 
مادران شیرده چه بخورند؟
ابتلا به زردی به نوع تغذیه مادر بستگی دارد. تغذیه‌ای که نوزاد پس از تولد قرار است داشته باشد، با تغذیه‌ای که می‌خواهد با شیر مادرش داشته باشد فرق می‌کند. غذایی که مادر از آن استفاده می‌کند، به‌طور مستقیم در شیر او ترشح می‌شود و نوزاد از شیری که حاوی انواع و اقسام مواد است، استفاده می‌کند. هرچه مادر غذای دیر هضم‌تر همچون کله‌پاچه یا موادی همچون بادمجان استفاده کند، باعث بروز زردی بیشتر در نوزاد می‌شود.
 
افرادی هستند که پس از زایمان به اینکه قوت ازدست رفته بدن‌شان را به‌دست بیاورند، از چنین غذاهای دیرهضمی استفاده می‌کنند. از سوی دیگر اگر طحال بدن، هضم مواد را به‌طور ناقص انجام دهد، طبعا روی کیفیت شیری که مادر قرار است به نوزادش بدهد، تاثیر خواهد گذاشت. حالا اگر از مواد دیرهضم در این دوران کمتر استفاده کند، طبعا میزان بروز زردی نیز کمتر خواهد بود.
 
محققان چه می‌گویند؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود 60 درصد از نوزادان رسیده و 80 درصد از نوزدان نارس دچار درصدی از زردی هستند. متخصصان معتقدند زردی که به‌راحتی قابل درمان شدن است در صورتی که به موقع درمان نشود می‌تواند مشکلات مغزی جدی‌ای را برای نوزادان ایجاد کند.
 
محققان برخی از تجویزهای مادربزرگ‌ها برای برطرف کردن این مشکل را تایید می‌کنند. یکی از این تجویزها، شیر خشت است. از نظر پژوهشگران می‌توان با کمک فرآورده‌های استاندارد شیرخشت نوزادان مبتلا به زردی را درمان کرد.  مطالعه بالینی پژوهشگران ایرانی روی ‪ ۲۰۰‬نوزاد مبتلا به زردی در یکی از بیمارستان‌های شهر تهران نشان داد استفاده از قطره خوراکی عصاره گیاه دارویی شیر خشت همراه نوردرمانی تا حد زیادی در درمان این نوزادان موثر است.
 
ادعاهای عجیب محققان تمامی ندارد. یک تیم آمریکایی ادعا می‌کند که برنامه‌ای قابل نصب روی گوشی‌های تلفن همراه را ساخته است که کار تشخیص بیماری زردی نوزاد را برای پزشکان و والدین راحت‌تر می‌کند. محققان دانشگاه واشنگتن می‌گویند اگر برنامه «BiliCam» روی گوشی همراه نصب شود و سپس کارتی به اندازه کارت عابر بانک که روی آ ن رنگ‌های مختلف چاپ شده است، روی بدن نوزاد قرار بگیرد و با گوشی از بدن و کارت عکس گرفته شود، میزان ابتلای نوزاد به زردی مشخص می‌شود. به گفته این پژوهشگران نرم‌افزاری که روی تلفن همراه نصب شده، این اطلاعات را به یک پایگاه داده ارسال می‌کند و در چند دقیقه وجود زردی در نوزاد را تشخیص می‌دهد.
 
نوزاد را با عرق کاسنی بشوییم؟
در جریان زردی سلول‌های کبدی آسیب می‌بینند و در این میان چون عرق کاسنی خاصیت ترمیم سلول‌های این ارگان را دارد، در شست‌وشوی صفرا از پوست موثر عمل می‌کند. روش استفاده از آن نیز به این شکل است که یک لیوان عرق کاسنی را در یک لگن آب مخلوط کرده و پوست نوزاد را چند روز و به مدت 10 تا 15 دقیقه با آن شست‌وشو بدهیم.
 
مادرها پیاز و سیر بخورند؟
در صورتی‌که پیاز و سیر به شکل خام استفاده شود، سبب بروز زردی می‌شود اما اگر پخته شود، مشکلی ایجاد نمی‌کند.
 
ادویه برای مادر ممنوع است؟
بله درست است. استفاده از ادویه‌ها و به‌خصوص ادویه‌های تند چون فلفل، التهاب یا تخریب سلول‌های کبدی را همراه دارد. طبع صفرا گرم و خشک است و نوزاد نمی‌تواند این طبع را تحمل کند، حال اگر مادر ادویه مصرف کند، این ماده درشیرش ترشح می‌شود و پوست نوزاد رو به زردی می‌گراید. به‌طور کلی تمام ادویه‌های تند و سوزاننده مضر هستند و نباید مصرف شوند.
 
بهترین راه کم کردن زردی چیست؟
بهترین ماده‌ای که تا به حال در مورد کاهش زردی نوزاد تجربه شده و نتایج مفیدی نیز از آن به‌دست آمده، ترنجبین است. می‌توان یک گرم از این ماده را در یک استکان آب داغ حل کرد و به مدت سه روز با قاشق چای‌خوری به نوزاد خوراند.
 
چاره‌اش شیرخشک است یا شیر مادر؟
طبعا شیر مادر بهتر است. اما در مواردی که به‌ندرت پیش می‌آید، بهتر است شیر مادر به مدت 24 ساعت قطع شود و پس از این مدت دوباره نوزاد را با شیر مادر تغذیه کرد، یعنی اگر بچه‌ای مبتلا به زردی شده و بیلی‌روبینش هم در حد 16 است و مدام زیر دستگاه می‌رود و خارج می‌شود، وضعیتش چه بهتر شود و چه نشود، بهتر است تغذیه او را با شیر مادر به مدت 24 ساعت قطع و با شیرخشک او را تغذیه کرد. پس از 24 ساعت مادر دوباره می‌تواند به او شیر بدهد.

منبع